21’ê Sibatê cejna Zimanê Zikmaki ye.
Her çiqas wekî “roja zimanê zikmakî” tê gotin jî bi ya min bi kar anîna gotina “cejn”ê çêtir e. Ev roj ji terefî UNESCO ve di sala 1999 an de hatiye qebûl kirin. Ji sala 2000 an û virda wekî Roja Zimanê Zikmakî ya Navneteweyî tê pîroz kirin. Di vê rojê de em karin bêjin ku li hemû welatên cihanê çalekiyên pîrozbahiyê tên lidar xistin.
Ji terefî zimanasan ve tê ragihandin ku li ser ruyê cihanê 6000 ziman hene. Lê ji van zimanan 3000 liber mirinê ne. UNSCO, hinek saziyên mafêm mirovan yên navneteweyî û gelek welatên medenî li hemberî vê xeteriyê xebat û hewldanên hêja di meşînin. Îlan kirina Roja Zimanê Zikmakî encama van hewldanane. Heft mixabin ku hinek dewletên weke Tirkyeyê ji van çalakî û hewldanên medenî û însanî par ne girtine. Komara Tirkiyê tu cara hebûna pirzimaniyê erêni ne dîtiye û tahammûl ne kiriye.
Bi kuratsî, armanca vê rojê pêşve birin û jiyandina zimanên zikmaki ye. Heman demê ev, parastina pirzimaniyê û têk birin xwestina asimilasyonê ye. Diyare ku roj ji bona zimanên di bin zordarî û astengiyên asimilasyonê de xwedî giranbûhayeke mezin e. Lewma milletên bin dest bêtir xwedî li vê rojê dertên û bi girsayî pîroz dikin.
Kurd jî yek ji van milletên bin dest e. Zimanê wî ev sed sala ku bi helwesteke hovane hatiye qedexe kirin. Ev sed sala ku di bin her curê asimilasyona hovane de ye. Lê hêjî li ser piya ye û ji terefî piraniya kurdan tê axaftin. Gelo li ser ruyê cihanê mînakek din wiha heye? Wekî ku ez dizanim tune. Ji ber vê yekê pêwîste ku kurd ji hemû milletan betîr li dijî asimilasyonê tekoşînê bimeşînê û xweyî li vê rojê û zimanê xwe derkevin.
Di esasê xwe de pir zimanî him ji kurdare him jî ji tirka re avantaj e, ne dêzavantaja, zengîni ye. Îro hemû welatên medenî ji bona perwerdehiya pirzimanî xebatên giring pêk tînîn. Zarokên xwe hêj di dibistana dêstpêkê de fêrî sê-çar zimanan dikin. Lê mixabin tirk vê rastiyê fêm nakin. Ev sed sala enrji û keda gelê tirk ji bona asîmîle kirina kurdî û çanda wî serf dikin. Halbûkî ev enrjî ji bona pêşvebirin û perwrdeyiya kurdî hatibûne serf kirin civaka tirk jî dê feyde bidîta. Her wiha bi hezaran can ne diketîn bin erdê û bi milyara pere ne diçû hevayê, bi sedan gund vala ne dibûn, mal wêran nedibûn…
Çalekîyên pîrozbahiya 21’ê Sibatê cardin da nîşandan ku hewldanên asimilasyonê têk çû ne. Çimkî kurda giringahiya lêxweyî derketin û pêşve birina Zimnê Zikmakî hê baştir fêm kirine. îsal li seran serê Bakura welêt û li metropolên Tirkiyê roja Zimanê Dayîkê ji aliyê kurdan ve bi coş û girsahî hat pîroz kirin. Li Amadê, li Mêrdînê, Li wanê, Li Sêrtê, Culemêngê, Enqerê, li Stanbolê û gelek bajar û bajarokên din çalekîyên girsahî hatin lidar xistin. Ya muhîmtir jî siyasetvan, rewşenbîr û çalekvanên kurda bi kurdî di axifin. Di panelên xwe, semêiner û civînên xwe de raman û dîtînin xwe bi kurdî tênin ziman. Tê bîra me, beriya niha çend sal berê ev yek îhmal dikirin û bi piranî bi tirkî dihat axiftin. Gelek nivîskarê bi asil kurd berhemên xwe bi tirkî amade dikirin. Lê icar tê xuyakirin ku ew roj li paş man e. Bi rastî ya pîroztir û dilxweşker ev yeke…
Roja 21’ê Sibatê, cejna Roja Zimanê Zikmakî pîroz be.
21.02.2010
Yorumlar
Yorum Gönder