“Dı nav me de jı aliyê bîr û baweriyê siyaside cudati heye Lê jı aliyê parastın û pêş ve bırına zımanê Kurdide cudayeti qet tune.”
Bı sebuneta Komcivina Gruba Xebatê Ya Vate a 15min, pışti Memoste Malîisanij re em bı zımannas û niviskar Brêz Haydar Dıljen re Pyivin. Wi jı bersiv da pırsên me ên dı derhaqa armanc û xabata Gruba Vate de.
H. Dıljen: Her weki tê zanin, lı ser zımanê Kurdi bı salan qedexe çêbuye nahatiye nıvisandın û xwendın. Jı bona vê û gelek sedemê dın Kurdi qels maye. Dı nav Kurdi de ji heri bêtır zaravayê Zazaki qels maye. Zaza bı pırani lı derveyi bajarê mezın runiştine û dınav pıraniya nıfûsa Kurmanca de dı hındıkatiyê de mane. Dıbın psikolojiya vê pıraniyê de, iro gelek niviskarê ku bı zaravayê Zazaki dı peyivin, bı Kurmanci dınivisin. Ev ji sedemê qels mabuna Zazaki ên taybetine.
Disa her weki tê zanin, dı nav zaravayên Kurdide gelek devok hene. Dı nav zaravayê Zazaki bı xwede jı devok hene. Her çıqas dı nav van devokada dı bıngahiyê de farqên mezin tunebın ji, dıbın sedemên qels bun û kêmsiyên zımanê kurdi. Ev kêmasi û qels bun bêtir dı warê nivisandınê de tên xuwyakırın. Kesên kû bı karê nivisandınê dı lebıkın gelek zahmetiya dıbinın. Jı vê boniyê me xwest kû jı her herêman zımannas werın ba hev, dı nav xabatê de ci bıgrın û lıser termên lıser rast nivisandınê lı ser telavuza peyva bı xebıtın û van zahmetiya jı holê rakın. Bı kurtasi em karın bêjın kû Gruba Xabetê Ya Vate jı bona serrastkırına van sedeman dı xebıtê. Nımûne; Gelek peyv dı her zaravayi de cuda tên telavuzkırın (bılêvkırın) Ev, gerek dı warê peyivandınê de gerek dı warê nivisandınê de pısgırêkeki Kurdiyê. Dı cıvinên me de lıser vê meselê û meselen dın, duv dırêj nıqaş çêdıbın û em lı bersıva vê pırsê dı gerın; Gelo ev peyv dı zaravayen dın de çawa tê telavuzkırın? Paşê em lı zmanê Farisi mêzedıkın. Çımki Farisi gelek nêziki Kurdiye. Disa em lı İngilizi û Almani mezedıkın kû ka orjina vê peyvê bı çı şekliye? Pıştı vê pêvajoyê em meyil ki tepit dıkın û dıbêjın; “ ev peyv bı vi ewayi werê gotın û nivisnadın rastıre û baştıre.” Bı vi ewayi netica xebata xwe pêşniyeri kesên ku meselên nivisariyê û zıman ve dı lebıkın.
Ev nêzi deh salaya lı ser vi wari em dıxebıtın. Dı netica van xebatê me de ferhengek hat amade kırın. Zazaki-Tırki, Tırki- Zazaki hatiye çapkırın. Lê xabata me a lı ser ferhengê domdıke. Dı demeki nezikte emê wê nujen bıkın.
Dı vê navberê de me Kovara Vate derxıst. Ez ne şaşbım isal emê deh saliyê wê piroz bıkın. Jı aliê dın veşanxana Vate hat vekırın û xebateke balkêş dom dıke. Hata nuha gelek pırtuk bı zaravayê Zazaki weşand.
Beri kû ez jıbirbıkım, nıqtayek heye ku bı gringi werê diyarkırın; Ferqa me û hınêk kesên dın kû (Kak Malmîsanij jı bahskırıbu) lı dari çav parastına(!) zaravayê Zazaki dikın ewa kû em Zazaki şaxeki Kurdi, Zaza ji Kurd dıbinin. Em xwe ji Kurd û Kurdistani dibinin. Armanca meyi heri mezin weki kû lı jor me diyar kıri; pêşve bırın û serrastkırına zımanê Kurdiye. Pratika meyi deh sala lı ber çavaye û vê bı zelali nişandıdê… Dı nav me de jı aliyê bîr û baweriyê siyaside cudati heye Lê jı aliyê parastın û pêşve bırına zımanê Kurdide cudayeti qet tune. Em vê dıbêjın; Dı nav Zmanê Kurdide gelek zarave hene. Hamu ji şaxê Kurdine. Yek jı ê dın ne serdetse. Parastın û peşve çun haqê hamu zaravaye. Balkêşe; haya iro hamu sazi û bendên bakur bı vi çavi lı msela zarava nêrtıne û wek me goti, yek jı ê dın serdest ne gırtıne. Ev tışteki pır bı maneye û zêde zêde bı feydeye.
Dı vê nıqtê de mej Jı Brêz Haydar Dıljen Pırsi; Gelo ev meselên zaraveyê Kurdi kû lı jorê we ani zıman, lı başûra Kurdistanê jı hene? ew van meselan bı çı ewayi dıbinin an çareserdıkın?
Lıser van pırsên me H. Dıljen ev gotın:
Disa balkêşe, lı başûra Kurdistanê ne wuha ye. Lı gora gelek zmannas, rewşenbir û siyaset mendarê başur, çareserkırına mesela zarava eve; Yek zıman, yek zarave…Lewma dı alê resmide sorani zaraveyê esasi tê qebulkırırn. Dı mektebanda, zaningada sorani zaravê xwendıneye. Kurmanci, zarava yeki heremi û cıvaki tê naskırırn. Bu kurtasi em karın nbêjın ku Sorani serdetse û zaravayên dın dıbın siya wide ne. Lı gora ditinên me ev, jı bona yekiti û dolemendiya Kurdire zerare nû e bıryareki pozitife. Lewma ez dı vê ditinê de me; Haya Kurdên başur jı milletên Dınyayê tune kû ev mesele çawa çareserkırıne.
Brêz haydar Dıljen dı derhaqa komcivina 15. min ya Gruba Vate a lı Diyarbekir jı ev gotın:
Wek ku hun ji zanın civina meyi 15 min lı Amedê pêk hat. Em sê roja ser hev lı Otel Klasê civin. 15 heval pêşdari, van civina bun. Rojeva me pırani lıser termên ziraatê bu. Xebate ke berjewendi pêk hat.
Dı vê navberê de me Şaredarê Surê Brêz A. Demirtaş ziyaret kır. Her weki tê zanin A. Demirtaş jı boy pêşveçuna zımanê Kurdi xebateki hêja pêktani. Jı ber vê yekê jı kar hat avêtın. Me pêre sohbetên berwendi kırın û pıştgıriya xwe jêre diyarkır.
Ziyaretgaha meyi din, Kurdi Der bu. Dı Kurdi- Dre de qursên zazaki hebun ên Kurmanci jı. Hınek memostey’en van qursa endamê Gruba Vate bun. Me wan ji ziyaretkır. Wa em Jı ali xebatên Kurdi-Der agahdar kırın. Me ji, bahsa xabatên xwe kır û wan agahdarkır. Pışti vê pêvajoyê me xwest kû armanc û xebatên Gruba Vate jı terefi gel jı werê zanin. Jı ber vê yekê 05. 07. 2007 da lı Salona Şarederya Mezın me panelek pêk ani. Ez pêşdar nebum lê weki kû hati gotın lı dori 150-200 kes pêşdarbun. Dı panelê de havalên me M. Malmîsanij û Ihsan Espar dı derhaqa xebat û tevgera Gruba Vate de beşdaran agahdar kırın û bersivi pırsên wan dan.
Yorumlar
Yorum Gönder